Pessimistic induction بابەتی

ئەم بابەتە لە فەلسەفەی زانست لەلایەن هەردوو گروپی ڕیالیست و دژ ڕیالیستەوە بەکارهاتووە بەڵام زیاتر وەک ئارگومێنتێکە بۆدژە ڕیالیستکان ، بەسادەی بەم شێوەیە : 

بیردۆزە قبوڵ کراو و سەرکەوتووەکانی مێژووی زانست کە دواتر هەڵە دەرچوون هۆکارمان دەداتێ کە گومان بکەین لە بیردۆزە سەرکەوتوو و قبوڵکراوەکانی ئەمڕۆ لەوەی کە دواتر هەڵە دەربچن.

فەیلەسوفی ڕیالیست ئانجان چاکراڤارتتی دەڵێت دەربارەی ئەم بابەتە:

Pessimistic induction

ئەتوانرێ وەک دوو کێشە لێکبدرێتەوە. یەکەم بانگەشەیەکە کە مێژووی زانست قەبرسانی ئەو بیردۆزانەیە کە پێشتر وادانرابوون ڕاستن ، بەڵام دواتر هەڵەدەرچوون... دووەم استقراءکردن لەسەر بنەمای ئەم بانگەشە ، دەرئەنجام دەدات کە بیردۆزەکانی ئێستا شیاوی ئەوەن کە هەمان نیشتەجێی قەبرسانەکە بن.

هیلاری پوتنام بە دووخاڵی تر باسی دەکات کە بیردۆزەکان دووچاری بوون :

1.یان ئەوە بوو خاوەنی ئەو تایبەتمەندیانە نەبوو کە وادەئەنرا هەیان بێت.(وەک ئەلیکترۆن لە مۆدێلی بۆهر)

2.یان هەر بوونی نەبوو.(وەک فلۆجیستۆن)

هەر یەکێک لە ڕیالیستانی وەک هێنری پۆینکاغێ وجۆن ۆڕاڵ و نیکۆلاس ڕێشەر خەمی خۆیان دەربڕیوە دەربارەی ئەم بابەتە ، بۆ نمونە ۆڕاڵ پێی وایە دەبێت بێ ئومێد بین لەوەی کە وابزانین زانایانی ئەمڕۆ لەو کێشەو قورساییانە نەجاتیان بووە کە دووچاری زانایانی ڕابردوو بونەتەوە. 

یان نیکۆڵاس ڕێشەر دەڵێت : ئەزموونی مێژووی ئەوە پشان دەدات کە هەموو هۆکارێک هەیە کە چاوەڕوانی ئەوەبیت کە بیرۆکەکانمان لەبارەی سروشتەوە دووچاری گۆڕانی ڕیشەیی ببنەوە هەتاوەکو زیاتر داتامان دەستبکەوێت.

لەم ساڵانی دواییەدا هەروەکو فەیلەسوف براد ڕای دەڵێت بابەتی Pessimistic induction ئاراستەیەکی نوێی وەرگرت بەهۆی کایل ستانفۆرد کە ئارگومێنتێکی پێشکەشکرد بەناوی unconceived alternatives کە دەڵێت : 

لە هەر مەیدانێکی زانستی ، بیردۆزە نوێکان ئەتوانن داتاکان بەهەمان شێوەی بیردۆزەکانی پێشبوو بخوێننەوە و زیاتریش. وە لەوەش زیاتر ئەم بیردۆزە نوێیانە لەکاتی قبوڵبوونی بیردۆزە پێشوەکاندا خەیاڵیان بۆ نەکراوە.

بۆ نمونە بیردۆزی نیوتن بەو بەهێزیەوە دوچاری شکست هات و بیردۆزی ڕێژەیی ئەنشتاین جێی گرتەوە ، میکانیکی نیوتن ئەوەندە سەرکەوتوو بوو کە مرۆڤ لەڕێیەوە چوە سەر مانگ بەڵام هەڵەشە لەهەمان کاتدا و بیردۆزی ئەنشتاین هات کە بەهێزترە لەو.

(تێبینی : ئەمڕۆ هێشتا بیردۆزی نیوتن بەکاردێ لە هەندێ حاڵەت)

بێگومان هەندێ موناقەشە و ڕەخنە دروستبووە لەسەر ئەم بابەتە لە پۆستی داهاتوو باسی دەکەم.

بۆ خوێندنەوەی زیاتر سەیری ئەم سەرچاوانە بکە:

1.Chakravartty(2008)What you don't know can't hurt you: realism and the unconceived

2.Resisting scientific realism

3.Scientific realism: A critical reappraisal

Nicholas Rescher

4.Structural realism: The best of both worlds?

John Worrall

5.Exceeding Our Grasp: Science, History, and the Problem of Unconceived Alternatives